Instrukcja o niektórych kwestiach dotyczących współpracy wiernych świeckich w ministerialnej posłudze kapłanów

Jan Paweł II, 15 sierpnia 1997 r.

Część druga, artykuł 8

Wierni nie wyświęceni już od dłuższego czasu współpracują z szafarzami wyświęconymi w różnych dziedzinach duszpasterstwa, aby «wierni coraz głębiej poznawali niepojęty dar Eucharystii oraz by coraz pełniej mogli zaznawać skuteczności jego zbawczego działania»1.
Jest to posługa liturgiczna odpowiadająca na rzeczywiste potrzeby wiernych, ustanowiona przede wszystkim z myślą o chorych oraz o zgromadzeniach liturgicznych, podczas których bardzo liczni wierni pragną przyjąć Komunię św.

§ 1. Należy jednak właściwie stosować przepisy kanoniczne dotyczące nadzwyczajnego szafarza Komunii św., aby nie wywoływać nieporozumień. Stanowią one, że zwyczajnym szafarzem komunii św. jest biskup, prezbiter i diakon2, natomiast szafarzami nadzwyczajnymi są zarówno oficjalnie ustanowieni akolici, jak wierni upoważnieni do tego zgodnie z kan. 230, § 33.
Jeżeli nakazuje to rzeczywista potrzeba, wierny nie wyświęcony może zostać upoważniony przez biskupa, ad actum vel ad tempus lub też na stałe, aby jako szafarz nadzwyczajny rozdzielał Komunię św. także poza liturgią eucharystyczną, stosując przy tym specjalną liturgiczną formułę błogosławieństwa. W wyjątkowych i nieprzewidzianych przypadkach takiego upoważnienia może udzielić ad actum kapłan przewodniczący liturgii eucharystycznej4.

§ 2. Szafarz nadzwyczajny może rozdzielać Komunię św. podczas liturgii eucharystycznej tylko w sytuacji, gdy szafarze wyświęceni są nieobecni albo gdy ci ostatni, chociaż obecni, nie mogą tego czynić z powodu jakichś rzeczywistych przeszkód5. Może pełnić tę funkcję także wówczas, gdy z powodu szczególnie licznego udziału wiernych, którzy pragną przyjąć Komunię św., oraz braku dostatecznej liczby szafarzy wyświęconych liturgia eucharystyczna nadmiernie by się przedłużyła6.
Funkcja ta ma charakter zastępczy i nadzwyczajny7 oraz powinna być wykonywana zgodnie z przepisami prawa. W związku z tym jest wskazane, aby biskup diecezjalny wydał specjalne przepisy, pozostające w całkowitej zgodzie z powszechnym prawodawstwem Kościoła, które uregulują sprawy związane ze sprawowaniem tej funkcji. Należy też zadbać, aby wierny do niej wyznaczony został należycie pouczony na temat doktryny eucharystycznej, charakteru swojej posługi, przepisów, jakich należy przestrzegać ze względu na cześć należną tak wzniosłemu Sakramentowi, oraz uregulowań prawnych dotyczących dopuszczania do Komunii.

Aby nie wywoływać nieporozumień, należy unikać i zaprzestać określonych praktyk, które pojawiły się od pewnego czasu w niektórych Kościołach partykularnych, takich jak:
- udzielanie komunii samemu sobie, jak gdyby się było koncelebransem;
- włączanie do obrzędu odnowy przyrzeczeń kapłańskich podczas Mszy św. Krzyżma w Wielki Czwartek także innych kategorii wiernych, którzy odnawiają śluby zakonne lub zostają mianowani nadzwyczajnymi szafarzami Komunii św.
- stałe korzystanie z pomocy nadzwyczajnych szafarzy podczas Mszy św. i uzasadnianie tego dowolnie rozszerzonym pojęciem «licznego udziału wiernych».

Źródło: opoka.org.pl
Przypisy:

1 Kongregacja ds. Dyscypliny Sakramentów, instrukcja Immensæ caritatis z 29 stycznia 1973 r.
2 por. KPK, 910, § 1, por. także Jan Paweł II, list Dominicæ Cenæ z 24 lutego 1980 r., 11
3 por. KPK, kan. 910, § 2
4 por. Kongr. ds. Dyscypliny Sakramentów, instrukcja Immensæ caritatis, 1; Missale Romanum, Appendix: Ritus ad deputandum ministrum S. Communionis ad actum distribuendæ; Pontificale Romanum: De institutione lectorum et acolythorum
5 por. Papieska Komisja ds. Autentycznej Interpretacji Kodeksu Prawa Kanonicznego, Responsio ad propositum dubium z 1 stycznia 1988
6 por. Kongr. ds. Dyscypliny Sakramentów, instrukcja Immensæ caritatis, 1; Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, instrukcja Inestimabile donum, 10
7 KPK kan. 230, § 2 i § 3 stwierdza, że wymienione w nim posługi liturgiczne mogą pełnić wierni nie wyświęceni jedynie ex temporanea deputatione lub w zastępstwie